10 jul NMV: zwem niet verder de fuik in!

NMV is verrast door het plan van LTO/NAJK/IPO/VNG en UvW, het zogenaamde Bouwstenendocument voor emissiereductie van ammoniak. Het plan kopt “breed gedragen” te zijn door landbouworganisaties, maar NMV is hier voor alle duidelijkheid niet bij betrokken geweest.

“Geborgde reductie” is de kern van de aanpak die in het stuk wordt voorgeschreven. NMV is ongelukkig met het idee om emissiereducties “aan te bieden”, terwijl borging hiervan vooralsnog hoogst onwaarschijnlijk is, en dus in beginsel zal leiden tot zinloze reductie.
En belangrijker nog, al zóu de emissiereductie geborgd kunnen worden, dan ontbreekt nog steeds de link met de ammoniak concentratie in de lucht.
We begrijpen dat het (voor de leek) voor de hand ligt om te denken dat een reductie van de NH3-emissie in de landbouw ook zal leiden tot een verlaging van de NH3-concentratie in de lucht. Dit is echter nooit aangetoond en daarom onlangs ook afgeschoten door de Rechtbank in Brabant (zoals in de berichtgeving ook opgemerkt door Vogelaar cs). De rechter stelde de MOB in het gelijk dat de luchtconcentratie omlaag moet.

Bijgaande grafiek (bron RIVM 2023) toont ook dat emissiereductie van NH3 geen effect op de luchtconcentratie heeft. Dit is ook uitgebreid beschreven door Wouter de Heij in zijn tweede ammoniakrapport (apr 2025), waarin hij onderbouwt dat emissiereductie uit de landbouw door geen meetbaar effect heeft op de totale stikstofbelasting van de atmosfeer.

Met een reductie van de NH3-emissie kan dus geen garantie worden gegeven dat de staat van instandhouding van de natuur erop vooruitgaat, noch dat de vergunningverlening hierdoor weer op gang komt. Een cruciale denkfout! Tot slot, mócht vergunningverlening weer op gang komen, dan is dat door extern salderen en daarmee loert het gevaar dat de vrijkomende NH3-ruimte wordt opgekocht door sectoren buiten de landbouw (woningbouw/industrie/wegen/luchtvaart). Om dat te voorkomen een schot tussen NH3 (landbouwstikstof) en NOx (industriestikstof) noodzakelijk.

Het opleggen van bedrijfsemissieplafonds, zoals voorgesteld, is daarmee ook meerdere bruggen te ver als niet is geborgd dat luchtconcentratie daalt of vergunningen weer loskomen.

NMV is ongelukkig met de vele oproepen die gedaan worden in het stuk en vooral die met betrekking tot de invoering van maatregelen en instrumenten, “vrijwillig waar het kan, dwingend waar het moet”. Dat is uiteindelijk dwingend voor iedereen.

Op dit moment is de status van het totale stikstofdossier dermate onoverzichtelijk dat het hoogst onverstandig is om ons nu met een onvoldragen plan nóg verder in een fuik te laten duwen waar we later niet meer uit kunnen.