28 apr Melkveehouders kopje onder in melkplas; fosfaatrechten geven laatste duwtje (NMV-bijeenkomsten)

Tijdens gezamenlijke bijeenkomsten op diverse plaatsen in het land hebben de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en de Dutch Dairymen Board (DDB) één en ander toegelicht over de invoering van fosfaatrechten en de crisis op de zuivelmarkt. De belangstelling was groot.

Generieke korting
In zijn inleiding vertelt Klaas Wolters, vicevoorzitter NMV, over de maanden overleg in de regiegroep. Uiteindelijk werd duidelijk dat de staatssecretaris grondgebonden bedrijven tegemoet wilde komen waardoor de overige bedrijven met een generieke korting van maar liefst 8% werden opgezadeld! Daarop heeft de NMV besloten zich terug te trekken uit het overleg; dit is niet uit te leggen. Het bestuur wilde hiermee voorkomen dat op een slinkse manier toch de indruk kon worden gewekt dat de NMV had ingestemd met fosfaatrechten. De NMV zal alleen deelnemen aan verder overleg als dat op en eerlijke en transparante manier gebeurt.

Planning
Na de brief van de staatssecretaris op 3 maart zijn ook politieke partijen van standpunt veranderd. Tijdens een Kamerdebat op 14 april zijn moties ingebracht. De planning is dat er voor de zomer een wetsvoorstel ligt, na de zomer de debatten in Tweede en Eerste Kamer plaats vinden en het stelsel van fosfaatrechten moet dan op 1 januari 2017 ingaan.

Moties
In zijn brief van 3 maart jl. spreekt de staatssecretaris van minimaal 4% en maximaal 8% generieke korting. De Tweede Kamer heeft op 14 april diverse moties aangenomen, zoals o.a. grondgebonden bedrijven worden volledig gecompenseerd na de korting, biologische melkveehouders worden niet gedupeerd, bij bedrijfsoverdracht binnen familie vindt geen afroming plaats, die zullen leiden tot zeker 8% generieke korting.

Waterkwaliteit
In zijn presentatie grijpt Klaas nog eens terug op het gesprek in Brussel met het Nitraatcomité waarover al eerder is gerapporteerd. Waterkwaliteit is voor Brussel het allerbelangrijkste. In Nederland wordt bij waterproblemen al snel met een beschuldigende vinger naar de landbouw gewezen. Riool overstorten zouden helemaal geen verontreiniging geven. Dat kan natuurlijk niet. De oplossing lijkt te liggen bij beter meten.

Meetnet
In België bestaat een systeem waarbij tot op bedrijfsniveau en zelfs perceelsniveau de waterkwaliteit wordt gemeten. Ook daar had men problemen. Door middel van een meetnet worden nu de ‘probleemgebieden’ in kaart gebracht. Uitsluitend water dat van het perceel afkomstig is wordt gemeten; riool overstorten worden buiten het meetnet gehouden. Zo kunnen problemen bij de oorzaak worden aangepakt. Grasland blijkt vrijwel geen uitspoeling te hebben. Meer problemen zijn er bij mais en andere akkerbouwgewassen.

Melkprijscrisis
Klaas beantwoordt nog flink wat kritische vragen van boeren en geeft vervolgens het woord aan Sieta van Keimpema, voorzitter van de DDB. Sieta gaat in op de melkprijscrisis. De afgelopen jaren is de melkproductie flink verhoogd. Dat heeft gevolgen voor de prijs; in geen enkel Europees land wordt op dit moment de kostprijs betaald (kostendekkende prijs voor Nederland is 45 cent). De verwachting is dat de melkprijs alleen maar verder gaat dalen.

Modellen
En de bedrijven verderop in de keten maken gigantische winsten. NZO heeft een lijstje met tien redenen opgesteld waarom de huidige melkprijscrisis niet door de zuivelindustrie is veroorzaakt. Sieta ontkracht in haar presentatie al deze argumenten. Duidelijk is dat er teveel melk op de markt is en er iets moet gebeuren. Hiervoor zijn verschillende modellen. Het bonusmodel van FrieslandCampina toont aan dat er best iets mogelijk is als de fabriek het noodzakelijk acht. Eerder dit jaar heeft 60% van de boeren meegedaan aan deze vrijwillige regeling om minder melk te leveren. Het resultaat was echter mager.

EU-breed
Om echt resultaat te bereiken moet EU-breed wetgeving worden ingevoerd. Dit kan niet op vrijwillige basis, iedereen moet meedoen aan een bonus-malus regeling. De EMB heeft hiervoor het Markt Verantwoordelijkheid Programma (MVP) ontwikkeld. Dan kunnen boeren die vrijwillig minder leveren worden beloond. Boeren die toch meer blijven melken worden beboet.
Sieta beschrijft ook nog andere modellen zoals het Margin protection Program (MPP), een verzekeringsprogramma. Dit programma leidt niet tot volumebeperking en is niet geschikt als crisisinstrument.

Positie boeren
Door de huidige melkprijscrisis wordt de positie van de boeren aangetast. Zij worden meer en meer afhankelijk van de melkfabriek. Wisselen van fabriek wordt onmogelijk. En de prijzen zijn ondoorzichtig. De nadelen van de huidige crisis zijn volledig voor de melkveehouders. De voordelen zijn voor de fabriek.

Maatregelen ondoordacht
De EU heeft op 14 maart een aantal maatregelen genomen om in te grijpen in de huidige crisis en volumebeperkingen op te leggen. De European Milk Board (EMB) ziet deze maatregelen als een stap in de goede richting, maar onvoldoende doordacht. De maatregelen worden niet verplicht opgelegd Franse melkfabrieken willen wel meedoen als de rest ook meedoet. Nederland heeft al nee gezegd, net als Ierland. Dat wordt dus niets. Vrijwillige deelname wordt teniet gedaan door onwillige collega’s.

Gezamenlijke strijd
Er zijn geen signalen dat voor het eind van 2016 enige verbetering op de melkmarkt optreedt. NMV en DDB hadden gelijk toen zij tegen het opheffen van de melkquotering waren. We hadden gelijk, maar zitten nu in de malaise. Toch moeten boeren zich niet naar de slachtbank laten leiden. Het bestuur kan dit niet alleen en heeft de steun en inzet van leden hard nodig. We strijden gezamenlijk door!