12 sep Koe is ten onrechte de zondebok
Wist u dat u op dit moment broeikasgassen uitstoot? Net zoals overigens alle andere 7 miljard mensen op deze planeet. En net als alle dieren, vogels, regenwormen en ander bodemleven. Alles wat leeft stoot broeikasgassen uit. De koolstof (C) in ons voedsel verbindt zich na de verbranding in het lichaam aan de ingeademde zuurstof (O2). Vervolgens ademen we dit als koolstofdioxide (CO2) weer uit.
Is dit erg? Nee, dit is niet erg, want deze uitstoot maakt deel uit van de korte koolstofkringloop: Planten nemen CO2 op, leggen de C daaruit vast en stoten O2 uit. Mensen én dieren eten die planten weer (of dierlijke producten), leggen een gedeelte van de C vast in hun lichaam en stoten de rest weer uit als CO2 of methaan (CH4). Allemaal uitstoot van broeikasgassen die onderdeel zijn van deze kringloop en dus niet zorgt voor een toename van de broeikasgasconcentraties in de atmosfeer.
Waardoor stijgen deze concentraties dan wel? Dit komt door allerlei activiteiten van de mens die hij vooral vanaf de Industriële revolutie in de 19e eeuw ontwikkeld heeft. C die in honderden tot miljoenen jaren is opgeslagen komt hierdoor nu in een zeer korte periode vrij en wordt in de vorm van CO2 of CH4 uitgestoten. De belangrijkste oorzaken zijn het gebruik van fossiele brandstoffen, kalksteenwinning en mijnbouw. Deze C is in een ander tijdvak vastgelegd en deze broeikasgassen komen er nu extra bij. Hierdoor zorgen zij dus wel voor een toename van de broeikasgasconcentraties in de atmosfeer en dragen hiermee bij aan klimaatverandering.
Wanneer het over koeien en andere herkauwers gaat is er een absurde, onrealistische discussie ontstaan, waarbij de methaanuitstoot door de koe gezien wordt als één van de belangrijkste oorzaken van klimaatverandering. Het terugdringen hiervan is dan ook onderdeel van het klimaatbeleid.
Deze methaanuitstoot, die ontstaat bij de fermentatie van het voer in de pens van de koe is echter net als de CO2-uitstoot door de mens, onderdeel van de korte koolstofkringloop. De methaan wordt namelijk binnen 12 jaar omgezet naar CO2. CO2 wordt opgenomen door het gras, de koe eet gras, stoot weer CH4 en CO2 uit welke weer opgenomen wordt door het gras, enz. Door deze kringloop draagt de uitstoot van methaan door de koe niet bij aan een toename van de methaanconcentratie in de atmosfeer. Tenzij de veestapel significant wijzigt blijft deze over een langere periode bekeken gelijk.
Het is eigenlijk ook bizar: De mensheid verbruikt in korte tijd de in miljoenen jaren opgebouwde voorraden en als dan blijkt dat dit tot klimaatverandering lijdt geven we de koe de schuld! Terwijl die koe al duizenden jaren hetzelfde doet!
Wat de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) betreft dient de methaanuitstoot door runderen uit het klimaatakkoord gehaald te worden. Als dat niet gebeurt moet de bruto uitstoot van broeikasgassen gecorrigeerd worden met de bruto vastlegging van CO2 in de (voeder)gewassen. Ze dienen beide meegenomen te worden of beide niet.
Behalve onrealistisch is de overdreven aandacht voor methaanuitstoot door herkauwers ook gevaarlijk. Het leid namelijk af van de belangrijkste oorzaak van de klimaatverandering: het verbruik van fossiele brandstoffen.
Het is onvoorstelbaar dat het vliegverkeer en de scheepvaart buiten het klimaatakkoord gehouden zijn. Zonder aanpak van deze zeer vervuilende sectoren door bijvoorbeeld kerosine en stookolie wereldwijd zwaar te belasten zal het klimaatbeleid haar doel nooit bereiken. Een vliegretourtje voor slechts € 50,- naar bijvoorbeeld Barcelona is gewoon uitlokking van fossiele brandstofverspilling. Ook liberalisering van het handelsbeleid bevordert CO2-uitstoot. Goederen en producten worden volstrekt onnodig de hele wereld over gesleept. Beperking hiervan zou gigantisch veel uitstoot besparen.
Dit betekent uiteraard niet dat de melkveehouderij geen bijdrage hoeft te leveren aan het klimaatverdrag. Ook de melkveehouderij draagt bij aan de toename van broeikasgasconcentraties door gebruik van fossiele brandstoffen voor tractoren, transport, enz. De productie van N kunstmest kost zeer veel aardgas en uiteraard wordt op het bedrijf ook elektriciteit gebruikt.
Het huidige mestbeleid dwingt melkveehouders dierlijke mest af te voeren om vervolgens weer kunstmest aan te voeren. NMV pleit daarom voor maximale inzet van dierlijke mest en beperking van kunstmest. Ook dient de teelt van grasland gestimuleerd te worden, dat zorgt voor meer CO2 vastlegging, een hogere eiwitvoorziening en daardoor minder import van soja. Verder pleit de NMV voor stimulering van duurzame energieopwekking middels zonnepanelen en windenergie, daar leent een boerenbedrijf zich vaak uitstekend voor.
Door Hans Geurts, oud-voorzitter en bestuurslid Nederlandse Melkveehouders Vakbond