Hand aan de ploeg

Na anderhalf jaar praten lijkt het erop dat de invoering van fosfaatrechten uitdraait op een fiasco. Het doel van de Nitraatrichtlijn is een verbetering van de kwaliteit van zowel het grond- als het oppervlaktewater. Als daarin stappen worden gezet is een fosfaatplafond niet nodig en is de huidige overschrijding te verdedigen. Helaas zijn er nog altijd lozingen van vervuild water uit stedelijke gebieden die ervoor zorgen dat de verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater uitblijft.

Een project als erfspoeling op boerenbedrijven is hierdoor bij voorbaat kansloos. Ook omdat een goed wetenschappelijk onderzoek dat hieraan ten grondslag zou moeten liggen ontbreekt en de bovengenoemde vervuiling op het conto van de landbouw wordt geschreven. Om toch een volgende derogatie binnen te halen zal de veestapel in Nederland moeten worden teruggebracht. Het zou de overheid sieren als het rapport van de onderhandelingen van de huidige derogatie niet langer als staatsgeheim zou worden behandeld maar open en transparant met de sector zou worden gedeeld.

Zolang export van mest en verbranding niet mogen worden afgetrokken van het totale fosfaatplafond hebben alle veehouderijsectoren een probleem. De beste oplossing die de staatssecretaris kan bedenken is volgens ons een noodwet die ervoor zorgt dat de we in 2017 weer onder het totale fosfaatproductieplafond komen. Een fosfaatrechtenstelsel dat pas in 2018 ingaat, mist zijn doel.

Volgens de regels mag Van Dam de 23 miljoen steungeld uit Brussel verdubbelen. Met dit geld kan een opkoopregeling worden gestart die in combinatie met een standstill en een stoppersregeling, waarvoor ook in Brussel geld is te vinden, het mogelijk moet maken om onder het fosfaatproductieplafond te komen. Zonder fosfaatrechtenstelsel. De noodwet moet voor alle sectoren van kracht blijven totdat duidelijk is of er weer een nieuwe derogatie komt.

In die nieuwe derogatieregeling moet afscheid worden genomen van het oude, generieke beleid waarbij de gebruiksnormen steeds meer werden ingeperkt en de bodemvruchtbaarheid steeds meer onder druk kwam te staan. Dit heeft ervoor gezorgd dat er minder vitale gewassen groeien die minder CO2 vastleggen en dat er krachtvoer uit overzeese gebieden moet worden aangevoerd.

De NMV heeft bij het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer ingezet op bedrijfsspecifieke derogatie met daaraan gekoppeld grondwatermetingen uit het RIVM-meetnet en eventuele andere meetnetten. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat we net als in België weer derogatie krijgen. Dit doelbeleid maakt dat een duur en kostprijsverhogend fosfaatrechtenstelsel achterwege kan blijven.

Ook de akkerbouwsector kreeg uit Brussel te horen dat een verruiming van de gebruiksnormen er niet inzit omdat de verbetering van de waterkwaliteit in Nederland met het huidige beleid te weinig vooruit gaat. Als het ministerie bereid is de hand aan de ploeg te slaan en het huidige generieke beleid omploegt en doormiddel van de noodwet de inzaai van een bedrijfsspecifieke derogatie in Brussel bewerkstelligt, kan er weer vooruitgang worden geboekt. Met de waterkwaliteit voor ogen, doelbeleid en een pas op de plaats kunnen wij de derogatie verdienen zonder dat onze kostprijs nog verder verslechterd. Want inkomen daar draait ‘t om.