75 jaar vrijheid

Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat Noord-Nederland werd bevrijd. Behalve dat overal de vlag uithangt is hier in deze huidige tijd verder niks feestelijks over te melden. Alles lijdt onder de lockdown. Gisteren was ik met mijn vrouw bij een ziekenhuis getuige van klappende artsen en zorgpersoneel. Zij brachten een eerbetoon uit aan een overleden collega, ik vond het een hartverscheurend moment. De crisis die hieruit voortvloeit zal nog heel lang doorwerken en hopelijk trekken we er lering uit. De globalisering van de wereldeconomie heeft een keerzijde en laat zien hoe kwetsbaar we hierdoor zijn geworden.

De farmaceutische industrie heeft zich vooral geconcentreerd in India en China, maar ook de productie van veel halffabricaten en onderdelen gebeurt in veel andere werelddelen. Vervolgens worden ze wereldwijd versleept om ergens anders te worden geassembleerd. Ook de productie van de beschermende mondkapjes, die voornamelijk in China worden geproduceerd, laat de keerzijde van globalisering zien. Om maar te zwijgen van het claimen van beademingsapparatuur door de Verenigde Staten, omdat het daar toevalligerwijs wordt geproduceerd. Het is een mooi staaltje van protectionisme, dat in tijden van crisis toch altijd de kop opsteekt.

 

De kreet na de Tweede Wereldoorlog ´nooit meer honger´ waarin het Europese Gemeenschappelijk Landbouw (GLB) zijn oorsprong vindt, heeft ertoe geleid dat wij in Nederland de allerlaagste consumentenprijs hebben gerealiseerd voor ons voedsel. Een keerzijde hiervan is dat de distributie naar de consument plaatsvindt door een paar beursgenoteerde bedrijven, wat geresulteerd heeft in een ongelijke margeverdeling tussen producent en distributeur. De koers van het aandeel Ahold ten opzichte van de andere beursgenoteerde ondernemingen is hier een goed voorbeeld van in deze crisis. Het hamstergedrag van de consument aan het begin van de crisis, laat ook zien waar de zwakste schakels in de voedselketen zitten. De totale ontwrichting van de economie door een virus, wat zich heeft kunnen ontwikkelen tot een pandemie, maakt daarbij nog eens duidelijk hoe kwetsbaar onze huidige samenleving is.

De landbouw wacht moeilijke tijden: verstoorde markten en vraaguitval. Helaas is dit besef nog niet echt tot de nieuwe eurocommissaris Wojciechowski doorgedrongen. Zijn keuze om alleen te kiezen voor private opslag in de zuivel, en geen tijdelijke volumebeperkende maatregelen te implementeren, getuigt niet echt van leiderschap. Vooral omdat de gevolgen van de Brexit die op 1 januari ingaat hier nog eens bovenop komen. De huidige GLB gelden zijn dan keihard nodig om als sector te overleven, en zouden niet moeten worden aangewend voor het realiseren van een natte groene droom van een eurocommissaris die er zweverige groene idealen op nahoudt.

 

Onze vrijheid hebben wij te danken aan leiders uit het verleden die wél hun verantwoordelijkheid hebben genomen. Helaas leeft de boer niet meer in de vrijheid van toen, maar wordt hij belemmerd door tegengestelde regelgeving. Dit worden opgelegd door partijen die regelmatig van kleur verschieten om toch maar op het pluche te kunnen blijven zitten. Ik hoop dan ook dat de vlag er straks weer heel anders bij gaat hangen en dat we niet down uit crisis zullen geraken. Wat we in tijden van crisis kunnen leren, is dat we zelfvoorzienend moeten zijn en blijven. Dat geldt zeker waar het een eerste levensbehoefte aangaat.